“Welkom op de grootste boerderijschaal monomestvergister van Nederland!”. Zo heette de familie Tijs van varkenshouderij ’n Stol te Hoge Hexel ons welkom op de frisse maar zonnige ochtend van dinsdag 5 november. De excursie, als onderdeel van de BEON Nieuwe Energiedag en Biogrondstoffendag, was drukbezocht. Van boer tot netbeheerder, van ondernemer tot gemeente- en provincie ambtenaar: een brede groep geïnteresseerden kwam kijken hoe hier op het boerenerf tot wel 55m³ groen gas per uur wordt geproduceerd uit varkensmest.
Rondleiding op het erf van varkenshouderij Tijs
Stankvrij
“Wat valt jullie op?”, vroeg René Cornelissen van CCS Advies, betrokken bij de bouw van de vergister en groen gas opwaardeerinstallatie. “Of eigenlijk, wat valt jullie niet op?”. Het bleef even stil. “Het stinkt niet”, klonk uit de groep. “Precies!”, reageerde Cornelissen enthousiast. En dat terwijl hier per jaar zo’n 15.000 ton varkensmest wordt vergist. Hij wees naar de open opslag van de dikke fractie digestaat, het restproduct van vergisting. “Zelfs die is stankvrij”. Waar mestvergisting vaak wordt geassocieerd met stankoverlast, was die stank inderdaad in heinde en verre niet te bekennen.
Rondleiding
De aanwezigen werden na de opening opgesplitst in vier groepen voor een uitgebreide rondleiding over het terrein. Hierbij kwam het hele proces van mestverwaarding aan bod. De deuren van de Bio-UP installatie, die biogas opwaardeert naar groen gas, werden zelfs geopend voor een beter begrip van dit technische proces. Deelnemers konden de rondleiders ondertussen de hemd van het lijf vragen.
‘Te veel’ groen gas
De Bio-UP -installatie
Uniek aan deze vergister in Hoge Hexel: het is de eerste mono-mestvergister op varkensmest die groen gas maakt. Daardoor was het vooraf onzeker of de berekende 320.000 m3 groen gas per jaar behaald zou worden. Nu de vergister 3 jaar in bedrijf is, zijn de berekeningen overtroffen en wordt bijna 400.000 m3 groen gas geproduceerd. “Dat is te danken aan het vakmanschap van de operator”, legt Cornellissen uit. Er wordt soms zelfs meer groen gas geproduceerd dan maximaal kan worden ingevoed op het gasnet. “Gelukkig mogen we sinds medio dit jaar groen gas invoeden met een iets hogere druk. Zo kunnen we per uur 10 kuub meer groen gas invoeden.”
Win-win-win situatie
De varkensmest van boer Tijs wordt dagvers uit de stal verpompt naar de vooropslag. Vervolgens gaat de mest de vergister in. Na verblijf van ruim 60 dagen in de vergister is de optimale hoeveelheid biogas gevormd en wordt het digestaat gescheiden in de dunne en dikke fractie. De dunne fractie wordt verkocht aan land- en tuinbouwers in de omgeving, die de voedingstoffen en mineralen uit de mest opnieuw kunnen gebruiken. Zo is sprake van een circulair proces, waarbij uit mest niet alleen energie wordt geproduceerd, maar ook waardevolle meststoffen terug in de keten worden gebracht. Mest afzetkosten worden bovendien bespaard. Een win-win-win situatie dus, met een bijdrage aan duurzame energie, circulaire landbouw en een verdienmodel voor de boer.
Terugverdientijd van minder dan 5 jaar
De investeringskosten voor de hele installatie bedroegen ongeveer 1,5 miljoen euro. De jaarlijkse subsidie uit SDE++ van 550.000 euro, met aftrek van ongeveer 200.000 euro aan kosten, resulteren in een jaarlijkse opbrengst van zo’n 350.000 euro. Oftewel een terugverdientijd van minder dan 5 jaar. Een zeer rendabele investering. “Bijzonder blijft dat het nog weinig navolging heeft”, aldus Cornelissen.
De opslag voor de dikke fractie uit het digestaat
Verslag en foto’s van Wouter Homans (provincie Overijssel). Op de website geplaatst door Frans Feil op 3 december 2024.
