Binnen de Nederlandse vergistingssector voltrekt zich een duidelijke trend: steeds meer installaties stappen over van warmtekrachtkoppeling (WKK) naar groengasproductie. Waar voorheen biogas op locatie werd benut om elektriciteit en warmte te produceren, wordt het nu steeds vaker opgewerkt tot aardgaskwaliteit en ingevoed op het landelijke gasnet. Dit biedt niet alleen een stabieler verdienmodel, maar draagt ook bij aan de verduurzaming van de nationale gasvoorziening. Het Twentse technologiebedrijf HoSt Group en dochteronderneming Bright Renewables spelen hierin een centrale rol. Jeffrey Kruit, Area Sales Manager bij Bright Renewables, vertelt over de ontwikkelingen.
Marktbeweging: waarom WKK plaatsmaakt voor groengas
De overstap van WKK naar groengas wordt gedreven door zowel technische als economische factoren. De subsidieregelingen voor WKK’s lopen vaak af na een aantal jaren, terwijl groengasproductie via de SDE++-regeling nog steeds ruim wordt ondersteund. Tegelijkertijd is het opwaarderen van biogas technisch steeds efficiënter geworden en de infrastructuur voor invoeding is in veel gebieden beschikbaar of uitbreidbaar.
“Waar we voorheen actief op zoek moesten naar projecten, kloppen klanten nu zelf bij ons aan,” vertelt Jeffrey. “De businesscase is sterk verbeterd, en wij beschikken over een bewezen technologie die we wereldwijd inzetten. Van Nederland en het Verenigd Koninkrijk tot de VS en Australië.”
Aanpak en uitvoering: praktische techniek en bewezen systemen
Bright Renewables ontwerpt en bouwt biogasopwerkingsinstallaties waarmee ruw biogas wordt gezuiverd tot groengas dat voldoet aan de eisen voor invoeding op het gasnet. Daarbij worden onder andere H₂S, waterdamp en CO₂ uit het biogas verwijderd. De installaties worden vaak geplaatst op bestaande vergistingslocaties waar een WKK wordt uitgefaseerd en voor nieuwe moderne projecten wordt meestal direct voor een biogasopwerker gekozen.
“In elk project kijken we samen met de klant naar de optimale configuratie,” legt Jeffrey uit. “Soms is het een volledige ombouw, soms blijft de WKK deels actief als back-up of in een slimme hybride opzet.”
Een voorbeeld hiervan is de situatie bij een agrarische vergister in Tynaarlo, Drenthe. Hier wordt slim geschakeld tussen WKK en opwerking: bij hoge stroomprijzen draait de WKK, bij lage prijzen wordt het biogas opgewaardeerd en ingevoed. Een actueel knelpunt is de beperkte beschikbaarheid van stroomaansluitingen door netcongestie, wat de inzet van flexibele systemen noodzakelijk maakt.
Voorbeeldprojecten in Oost-Nederland
Een opvallend project is de installatie bij BIR in Lichtenvoorde, een samenwerking tussen Waterstromen en GMB, waar sinds 2023 een biogasopwerkingsinstallatie van 500 Nm³/uur draait op biogas dat wordt geproduceerd uit allerlei vloeibare afvalstromen. De installatie heeft inmiddels veel draaiuren gemaakt en geldt als referentieproject voor andere afvalvergisters.
Ook de industrie maakt werk van biogasopwerking. Een aansprekend voorbeeld is de Grolsch bierbrouwerij in Enschede, waar reststromen uit het brouwproces worden benut voor duurzame energieproductie. Bright leverde hiervoor de technologie in een Energy as a Service-overeenkomst. Grolsch ‘huurt’ als het ware de technologie: Bright is verantwoordelijk voor het onderhoud en koopt het biogas dat vrijkomt bij de zuivering van proceswater. Dit biogas wordt vervolgens opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit en ingevoed op het gasnet. De opvallende groene, bolvormige biogasbuffers en de grijze container op het brouwerijterrein maken deze duurzame kringloop ook visueel zichtbaar.
Bij Twence in Hengelo (locatie Boeldershoek) is een project in aanbouw. Bij Twence wordt GFT vergist en wordt een installatie van 750 Nm³/uur geplaatst om dit biogas op te waarderen. Deze installatie zal eind 2025 in bedrijf gaan en voor het eerst groengas invoeden op het stedelijk gasnet van Hengelo.
Nieuwe technologische ontwikkelingen: benutting van CO₂
Een van de meest innovatieve stappen die Bright Renewables zet, is het vloeibaar maken van de afgevangen CO₂ uit het biogas. In plaats van deze te lozen in de lucht, wordt de CO₂ gecomprimeerd en gekoeld tot circa -25°C onder druk, waardoor het vloeibaar wordt en opgeslagen kan worden in tanks. Deze vloeibare CO₂ vindt afzet in onder andere de glastuinbouw, de voedingsmiddelenindustrie en in de toekomst voor de productie van e-fuels.
Deze innovatie draagt niet alleen bij aan een verbeterde milieuprestatie, maar verhoogt ook de economische waarde van het project door een lagere Carbon Intensity-score (CI-score): een manier om de uitstoot van broeikasgassen, gerelateerd aan een product of brandstof, te kwantificeren en zowel gunstig voor het milieu als voor een hogere subsidie. In Waalwijk en Tilburg zijn dergelijke CO₂-vervloeiers al operationeel, terwijl in Oost-Nederland de eerste installaties in voorbereiding zijn.
Beleidscontext en toekomstverwachtingen
De sector kijkt met belangstelling naar de geplande bijmengverplichting, die gasleveranciers zou verplichten een bepaald percentage groengas aan het aardgasnet toe te voegen. “Die regeling was in voorbereiding,” zegt Kruit, “maar met de val van het kabinet is het even afwachten. Toch zien wij dat de markt er klaar voor is, en ontwikkelen we door.”
Volgens Kruit is Nederland inmiddels een gidsland op het gebied van groengas. “De subsidietrajecten zijn hier helder, de uitvoerbaarheid is praktisch. Andere landen doen vaak moeilijk over standaarden of steun. Nederland en het VK laten zien dat het wél kan.”
Over Jeffrey Kruit
Jeffrey Kruit werkt inmiddels 15 jaar bij HoSt Group en is al geruime tijd betrokken bij de opmars van biogasopwerking. Wat hem aantrok in deze sector? “Biogas is circulair. Je maakt lokaal energie uit reststromen. Je bent minder afhankelijk van politiek instabiele landen, je hebt het in eigen hand. Dat maakt dit werk waardevol.”
Tenslotte
De transitie van WKK naar groengas is in volle gang, zeker in regio’s met veel vergisters zoals Oost-Nederland. Dankzij technische innovatie, gunstige beleidskaders en partijen als Bright Renewables krijgt groengas een steeds belangrijkere rol in de duurzame energievoorziening, lokaal én internationaal.
